Atatürk'ün Beğendiği Bir Resim: Ağlayan Kadın Tablosu
Aziz Yeldan
Atatürk’ün Beğendiği Portre: Ağlayan Kadın Portresi
Eserin ressamı olan Ömer Adil Bey, Sanayi-i Nefise Mektebi’ nden mezun olmuştur. İtalya’da bir dönem yaşamış ve burada izlenimci yaklaşıma temayül göstermiştir. 1919’da İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’nde (Güzel Sanatlar Kız Okulu) müdürlük yapmıştır. Resimlerinde gerçekçi ve doğaya sadık kalmaktaydı. İç mekân eserleri, en beğenilen eserleridir.
Ağlayan Kadın portresi ise pek bilinmemekle beraber bizzat Atatürk’ün en sevdiği tablolardan birisidir. Saray ressamı olan ve 2. Abdülhamit’in iltifatlarına mazhar olmuş Fausto Zonaro, Atatürk’e “Dömeke Meydan Harbi” resmini hediye etmişti. Fakat Atatürk, “kan, savaş, ölü düşmanlar” temalı bu portreyi istememiş ve reddetmiştir. Fakat aksine Ağlayan Kadın portresi hediye edildiği zaman büyük bir beğeniyle karşılamış ve kabul etmiştir. Bu seçim; Atatürk’ün neyin sanatının yapılmasını beğendiğini, savaşa hangi gözle baktığını çok iyi ortaya koymaktadır. Kan ve zafer temalı bir eseri değil de kocası cephede şehit olduğu için onun geriye kalan eşyalarını koklayarak ağlayan bir kadının görüntüsü, Atatürk’e göre savaşın gerçek resmidir.
Resme gelinecek olursa; masada Kur’an-ı Kerim, duvarda silah ve kanepelerin üstündeki motiflerden de anlaşılacağı üzere burası tipik bir taşra evidir. Kanepenin üstünde duran “Enveriye” şapkası ise Enver Paşa’nın tasarladığı ve 1. Dünya Savaşı’nda kullanılan Türk asker şapkasıdır. Büyük ihtimalle resim 1. Dünya Savaşı’na binaen çizilmiştir. Kadın gencecik ve tek başınadır. Savaşın geriye bıraktığı acımasız ve korkunç ortam, en sessiz en sade haliyle görünmektedir.
Eser günümüzde Çankaya Köşkü müzesinin duvarlarında yer almaktadır. Türkiye’de sanatın ve estetiğin geliştirilmesine yönelik kaygıları olan büyük Atatürk, bu resme gösterdiği iltifat ile gerek sanata bakışını gerek savaş kavramına bakışını ortaya koymuştur. Ne üzücüdür ki kurucu liderimizin bu kadar beğendiği tabloya dair henüz bir yazı yazılmamıştır. Üstelik tablonun ismi aratıldığında da internette bulunmamaktadır.
Sağlıcakla…
Aziz Şükrü Yeldan
yeldanaziz6854@gmail.com
